ALES Nerelerde Geçerlidir?

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES), aşağıdaki alanlarda geçerlidir:

1. Yüksek lisans, doktora ve mühendislik tamamlama programlarında;
2. MEB tarafından yüksek lisans ve doktora eğitim almak üzere yurtdışına gönderilecek öğrencilerin seçiminde,
3. Yükseköğretim kurumlarında araştırma görevlisi, öğretim görevlisi, okutman, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına başvurularında,
4. Bazı kamu ve özel kuruluşların burs başvurularında veya bazı kadro alımlarında geçerlidir.

Eğer Türkiye’deki herhangi bir lisans programından mezun olabilecek durumdaysanız veya hali hazırda bir lisans programından mezunsanız ve yukarıdaki alanlardan birine başvuru yapmak istiyorsanız ALES’e girmeniz gerekir. Yurtdışında lisansını tamamlamış olanlar ise denklik belgeleri bulunduğu takdirde ALES’e girebilirler. ALES yukarıda belirtilen geçerliliği olan alanlarda oldukça önemli bir sınavdır. Özellikle yüksek lisans, doktora ve akademik kadro başvurularında başarılı bir ALES sonucu kullanmanız hedefinize ulaşabilmeniz için olmazsa olmaz kriterlerden biridir. Çünkü yükseköğretim kurumları, lisansüstü eğitim ve akademik kadro alımlarında yalnızca ALES puanıyla seçim yapabileceği gibi dil puanı, diploma notu ve her üniversitenin kendisinin yapacağı yazılı ve/veya sözlü bilimsel sınavın sonuçlarını bir arada değerlendirdiği bir alım yapabilir. Böyle bir değerlendirmede ALES’in puan ağırlığı %50’den az olamaz.

ALES’in gerekli olduğu alanlardaki geçerlilik koşulları ise şöyledir:

Tezli Yüksek Lisans Programı Başvurularında ALES

Güzel Sanat Fakülteleri ve Konservatuvarlar haricindeki tezli yüksek lisans programlarına başvuru yapmak isteyen adayların 55 ve/veya üzeri bir puana sahip olmaları gerekir.

Yüksek lisans programlarına öğrenci alımında üniversiteler, sadece ALES puanından faydalanabileceği gibi; ALES’in yanında lisans not ortalaması, yazılı bilimsel değerlendirme sınavı ve/veya sözlü mülakat ile YDS, YÖKDİL gibi sınavlardan alınan puanlar değerlendirmeye alınabilir. Tüm bu puanlar üniversitelerin senatolarınca alınan karara göre belirli yüzlere dağıtılır. Bu dağılımda ALES puan ağırlığı %50’den az olmaz.

Tezsiz Yüksek Lisans Programı Başvurularında ALES

Tezsiz Yüksek Lisans Programlarında ALES puan şartı aranmaz. Ancak üniversite senatoları istedikleri takdirde kendi ALES taban puanlarını belirleyerek Tezsiz Yüksek Lisans Program başvurularına ALES şartı koyabilir.

Doktora Programı Başvurularında ALES

Üniversitelerin doktora programlarına başvurmak isteyen yüksek lisans mezunları, başvuru yapacakları üniversitenin senato kararıyla belirlenmiş olan ALES taban puanı almaları ve/veya aşmaları gerekir. ALES sonuçları 55 puanın altında olan adaylar doktora programlarına başvuru yapamazlar.

Üniversiteler yalnızca ALES puanıyla öğrenci alımı yapabileceği gibi senato kararıyla diploma notu, dil puanı, yazılı ve/veya sözlü sınav gibi kriterleri de kapsayan bir değerlendirme yapabilir. Bu değerlendirmede ALES’in ağırlığı %50’den az olamaz.

Güzel sanatlar ve konservatuvar öğrencilerinin ilgili alanlarında yapacağı doktora başvurularında ALES puanı aranmaz ancak isteyen üniversite doktora başvuru şartlarına senato kararıyla belirledikleri bir ALES taban puanı şartı koyabilir.

Dikkat: 14.04.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olan “Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği”ndeki değişikliğe göre bir doktora programında mezun olmuş kişiler ikinci bir yüksek lisans veya doktora programına başvurularında ALES puan zorunluluğu aranmayacaktır.

Yönetmeliği incelemek için https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/04/20200414-26.htm
Bütünleşik Doktora Programı Başvurularında ALES

Bütünleşik Doktora Programı, lisans mezunlarının yüksek lisans yapmadan direkt doktora yapabilecekleri bir programdır. Bu programa lisans diploma notu 4 üzerinden 3 olan adaylar ALES’ten 80 ve üzeri bir puan alarak başvurabilir.

Mühendislik Tamamlama Programı Başvurularında ALES

Yüksek teknik öğretim görerek teknik öğretmen statüsünde olan adaylar, mühendislik tamamlama programlarına ALES’ten an az 50 puan almak koşuluyla başvurabilir.

Lisansüstü Eğitim Almak İçin Yurtdışına Gönderilecek Öğrencilerin Seçiminde ALES

MEB tarafından resmi burslu veya kısmi burslu olarak yurtdışında lisansüstü eğitime gönderilecek öğrencilerin seçimi yazılı ve sözlü sınavla gerçekleştirilir. Yazılı sınav yapılmaması halinde ALES yazılı sınav yerine geçer. Lisans not ortalaması 100 üzerinden 65, ALES veya yazılı sınavdan en az 75 alan adaylar yurtdışında resmi burslu veya kısmi burslu lisansüstü eğitim almak için başvuru yapabilir. ALES puanının %40’ı, lisans mezuniyet notunun %20’si göz önüne alınarak sözlü sınava hak kazanan adaylar belirlenir. Adayların ALES puanının %40’ı, sözlü sınav puanının %40’ı ve lisans not ortalamasının %20’si ile yerleştirme puanı belirlenir.

Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Görevlisi, Araştırma Görevlisi, Okutman, Uzman, Çevirici ve Eğitim Öğretim Planlamacısı kadrolarına Başvurularda ALES

Öğretim görevlisi, araştırma görevlisi, okutman, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına yapılacak atamalarda ALES sonuç belgesi gereklidir. Bu kadrolara ALES’ten 70 puandan az olmamak koşuluyla ilgili puan türünde sonucu olan adaylar ilanda verilen diğer şartlara da uygunluk gösterdiği durumda başvuru yapabilir.